Дали е неопходен трет крајник кај децата?

Третиот крајник најчесто е проблематичен кај децата на предучилишна возраст. Кога детскиот организам, поради слабиот имунитет, не е во состојба да ги совлада микроорганизмите (вирусите и бактериите), доаѓа до воспаление на третиот крајник. Ваквата состојба ги загрижува родителите бидејќи децата имаат зголемена телесна температура, отежнато голтање и дишење, болки во ушите, спијат немирно, ’рчат... Доколку воспалението се повторува, родителите често се во дилема дали детето да биде лекувано со антибиотици или е подобро да го оперираат. За сите дилеми и прашања околу третиот крајник „Мама не си сама“ побара совети од д-р Веселинка Митровска-Јосифова, специјалист отоларинголог.

• Аденоидни вегетации (аденоиди) или таканаречен трет крајник е лимфно ткиво кое е сместено зад носните ходници, на задниот ѕид на назофаринксот. Третиот крајник се состои од ист тип на ткиво како и другите крајници на Валдејеровиот лимфен престен на ждрелото и е дел од имунолошкиот систем. Улогата на третиот крајник е да ги фати патогените микроорганизми кои влегуваат низ носот, а, исто така, и да произведува антитела кои му помагаат на телото да се бори против нив. Тие се присутни при раѓање, а нивната хипертрофија е последица на зголемената имунолошка активност при контакт со бактерии, вируси и со други антигени. Третиот крајник расте најчесто до 5-7 годишна возраст, во училишниот период тој постепено се намалува, а во тинејџерскиот период обично атрофира. Честите горнореспираторни инфекции доведуваат до зголемување (хипертрофија) на третиот крајник. Доколку третиот крајник премногу хипертрофира, може да го намали или целосно да го оневозможи протокот на воздух низ носот, што предизвикува чести инфекции на носот, крајниците и на ушите. Сето ова може да доведе до разни компликации, како на пример нарушување на развојот на забалото и на непцата, како и болести на белите дробови и на срцето. Поради местоположбата крајниците се достапни за многу микроорганизми и често се инфицираат, па секундарно предизвикуваат повторувачки инфекции на ушите, синусите и на носот, објаснува специјалистот за уво, нос и грло д-р Митровска - Јосифова.

Кои се симптомите на зголемен трет крајник?

Според отоларингологот д-р Веселинка Митровска-Јосифова, децата со зголемен трет крајник имаат:

• проблеми со дишењето преку нос;
• дишат преку устата (што може да доведе до суви усни и до сува уста);
• зборуваат со назален говор;
• бучно дишат;
• имаат лош здив;
• ’рчат при спиење;
• престануваат да дишат неколку секунди за време на спиењето (опструктивна ноќна апнеја), што може да доведе до нарушен сон,  проблеми со концентрацијата (потешко следат настава, послабо помнат при учењето, послабо напредуваат во растот, а понекогаш и мократ во кревет);
• имаат чести или хронични (долготрајни) инфекции на носот или на синусите;
• имаат инфекции на увото, течност во средното уво и губење на слухот.

Како се дијагностицира зголемен трет крајник?

За дијагностицирање зголемен трет крајник д-р Веселинка Митровска - Јосифова вели дека се важни добро земената анамнеза од родителите од ОРЛ - специјалист, како и прегледот на ушите, носот и на грлото на детето. Потоа се визуализира третиот крајник со мала камера преку носот на детето за да се проценат неговата состојба и големината (фибернасофарингоскопија).

Кога треба да се отстрани третиот крајник?

Хируршкото отстранување на третиот крајник или аденоидектомијата е честа  хируршка процедура што се изведува кај децата, заедно со отстранувањето на крајниците, посочува за „Мама не си сама“ отоларингологот д-р Веска Митровска - Јосифова и објаснува кога треба да се изведе оваа процедура.

• Изразено зголемен трет крајник, кој ги предизвикува горенаведените компликации, е индикација за аденоидектомија, односно за хируршко отстранување на аденоидите. Може да се изведе само аденоидектомија или во комбинација со тонзилектомија и/или со миринготомија преку поставување вентилациско цевче во ушното тапанче, што е случај кај повторувачките сериозни отити (воспаление на слузницата на средното уво). 

Хируршкото отстранување на третиот крајник е брза процедура. Операцијата трае околу 30 минути, вели ОРЛ-специјалистот Митровска - Јосифова.

Кои се придобивките од отстранувањето на третиот крајник?

Отоларингологот д-р Веска Митровска-Јосифова им посочува на родителите дека отстранувањетона третиот крајник е безбедна операција која може да ги симптомите на нивното дете.

• Иако третиот крајник е дел од имунолошкиот систем на детето, отстранувањето на аденоидите нема да го направи нивниот имунолошки систем послаб. Имуните системи се многу приспособливи. На вашето дете не му треба трет крајник за да се бори против бактериите. Тоа, всушност, ќе биде поздраво без трет крајник доколку тој ги прави горенаведените компликации, потенцира ОРЛ - специјалистот.

Кои се ризиците од отстранувањето на третиот крајник?

Според д-р Веска Митровска-Јосифова, специјалист за уво, нос и грло, отстранувањето на третиот крајник е безбедна процедура, но, како и кај секоја операција, постојат потенцијални (но ретки) ризици, меѓу кои инфекција, блага болка, реакција на анестезија, неуспех да се решат основните проблеми со дишењето, инфекции на увото итн.
Таа посочува дека, исто така, можно е третиот крајник да порасне повторно. Неможно е да се отстранат сите траги од ткивото бидејќи тој е многу назад во носниот премин. Ако ткивото продолжи да предизвикува проблеми, може да е потребна операција двапати. Ова е исклучително ретко, вели д-р Митровска - Јосифова.

Што добиваат децата по отстранувањето на третиот крајник?

По аденоидектомијата, односно отстранувањето на третиот крајник детето речиси секогаш има целосно закрепнување, објаснува отоларингологот. 

• Децата продолжуваат да живеат поздрав живот со многу помалку проблеми со дишењето и со ушите. Децата без трет крајник имаат имунолошки системи кои се исто толку силни како и децата со трет крајник. Отстранувањето на третиот крајник е вообичаена процедура, која може да му помогне на детето да се ослободи од инфекциите на увото, инфекциите на синусите и од проблемите со дишењето и со спиењето, вели д-р Митровска - Јосифова.